Synthese Preventiepiramide

Mijn artikel gaat over preventie meer bepaald, die preventiepiramide die kan dienen als een integrale aanpak voor onveiligheid. Criminaliteitspreventie is zeker en vast niet van alle tijden. Het is sinds 1976 dat men het woord preventie ontleend van de geneeskunde. Men zag wel al een breuk tussen curatie en welzijn maar men bracht dit niet in verband met preventie als thema voor een maatschappelijk debat.

Voor de jaren ’70 was er geen tussenvorm. Er was enkel curatie of welzijn. In latere fase werd preventie toegevoegd om maatschappelijke fenomenen aan te pakken. Preventie betekent eigenlijk ‘voorkomen’. Dit zorgde voor een overgang van de beide velden. Enkel curatie was onvoldoende om de criminaliteit onder controle te houden. Preventie werd zowel binnen de welzijnssector als de curatieve sector gebruikt. In de voorbije jaren heeft preventie zich meer en meer gespecialiseerd in de diepte als in de breedte. Zo ontstonden er organisaties die zich enkel bezighouden met preventie. Na de verkiezingen van 1991 zat preventie in een stroomversnelling. Een hoge score voor de extreem rechtse partij in Antwerpen zaaiden angst voor bepaalde vormen voor criminaliteit. Het preventiedebat is zo ontstaan. Men wou betekenis geven aan elementen in de samenleving die criminaliteit in de hand werken zoals buurtverloedering. Voor het eerst konden voor criminaliteit, onveiligheid en preventie budgetten worden vrijgemaakt. Na 11 september 2011 nam preventie een andere richting. Eerst ging het vooral om het opheffen van risico’s maar daarna stonden bescherming en beveiliging meer centraal.

De preventie werd meer en meer uitgewerkt tot een schema zodat we komen tot een preventiepiramide. Preventie heeft altijd tot doel om het algemeen welzijn te verbeteren zowel voor zeer curatieve als specifieke preventiemaatregelen. Binnen de preventiepiramide kunnen 5 niveaus onderscheiden worden. Het is een soort hiërarchie aan maatregelen. Met als niveau 4 curatieve maatregelen en als niveau 0 de maatschappelijke context. Daartussen zitten nog 3 takken die eerder een curatieve of een welzijn bevorderend karakter hebben.

Probleemgerichtheid is een belangrijk begrip binnen de preventiepiramide. De mate waarin je een preventiemaatregel neemt die je in staat stelt om een bepaald probleem op te lossen. De probleemgerichtheid is dan een ook een criterium om verschillende maatregelen op te delen binnen de preventiepiramide. Door deze aanpak stappen we af de veelgebruikte benadering van ‘situationele, dader- en slachtoffer preventie’ of ‘primaire, secundaire en tertiaire preventie’. Deze indelingen sturen een meer doelgroepgerichte en meestal is die de dadergerichte indeling. Met de preventiepiramide zal men meer genuanceerder te werk gaan door het probleem te situeren aan dader- en slachtofferzijde.

We moeten een positief en geïntegreerd veiligheidsbeleid voeren. Dit betekent dat we moeten rekening houden met alle niveaus binnen de veiligheidspiramide. Er moeten maatregelen genomen worden op elk niveau. Zo creeër je een integrale werking van jouw veiligheidsbeleid. De voorkeur van maatregelen gaat vooral uit naar positief georiënteerde maatregelen die zich structuren op niveau 1 en 2. Die streven naar een een betere leefkwaliteit en een gezondklimaat. Waarin niveau 3 en 4 vooral curatieve maatregelen zijn. Die kan men definiëren als negatief georiënteerd.

Powerpointpresentatie vind je hier