Synthese en powerpoint van basisartikel

Dit is een synthese van mijn basisartikel. Onderaan deze pagina vindt u een verwijzing naar mijn PowerPoint.


Veiliger door de buurtwacht?

Over de veiligheidsbeleving van burgerparticipanten en het belang ervan voor lokaal veiligheidsbeleid.

1. Inleiding

Lokale overheden betrekken burgers in toenemende mate bij het bestrijden van onveiligheid in buurten. Daarmee beoogt de overheid niet enkel veiligere buurten, maar ook het verbeteren van het veiligheidsgevoel van de participerende burgers.
Deze stelling roept vragen op. Ten eerste: leidt inzet voor de buurtveiligheid inderdaad tot een veiliger gevoel? Ten tweede: welke rol kan veiligheidsbeleving eigenlijk vervullen in het lokale veiligheidsbeleid? Deze vragen worden beantwoord aan de hand van een onderzoek naar de veiligheidsbeleving van vrijwillige buurtwachters.

Eerste vraag.
Wellicht wordt het veiligheidsbewustzijn inderdaad vergroot, maar het is niet zo vanzelfsprekend dat burgerparticipanten zich veiliger voelen. Maar zelfs als criminaliteit en overlast verminderen, is het niet gezegd dat de veiligheidsbeleving van burgerparticipanten verbetert: subjectieve veiligheid verhoudt zich niet rechtstreeks tot de objectieve veiligheid.Wel is het aannemelijk dat veiligheidsbeleving door participatie verandert.

Tweede vraag.
Veiligheidsbeleving is een belangrijke rol gaan spelen in het veiligheidsbeleid van gemeenten. De vraag is juist hoe met verschillende waarheidsaanspraken om te gaan en hoe belanghebbenden met elkaar kunnen bepalen wanneer we nu van ‘onveiligheid’ kunnen spreken.

In dit artikel staat de veiligheidsbeleving centraal van burgers die participeren in een buurtwacht (ook wel buurtpreventieteam genoemd). Buurtwachten kunnen zowel top-down (vanuit de politie of gemeente) als bottom-up (vanuit de bewoners) worden georganiseerd, en treden zowel reactief (buren waarschuwen na een inbraak) als proactief (patrouilleren in de buurt) op. De vijf buurtwachten waarover in dit artikel wordt geschreven, zijn alle op initiatief van de bewoners ontstaan en treden proactief op: bewoners patrouilleren in teams door de buurt, daarbij ondersteund door de politie. De buurtwachten vervullen alle hoofdfuncties: preventie van conflict, overlast en criminaliteit, signalering (bijvoorbeeld van rommel en verdachte kentekens), interventie (bijvoorbeeld aanspreken van overlastveroorzakers) en informeren en verbinden van bewoners.

2. Burgerparticipatie en veiligheidsbeleving

Buitenlands onderzoek naar de relatie tussen participatie en veiligheidsbeleving laat een gemengd beeld zien: soms is er een positief verband, soms geen of een negatief verband tussen participatie in een buurtwacht en veiligheidsbeleving. Een oorzakelijk verband is lastig vast te stellen, al was het maar omdat een gevoel van of onvrede met onveiligheid vaak reden is voor bewoners om te participeren in buurtveiligheidsprojecten.
Kijken we naar de praktijk van buurtwachten, dan zijn er voldoende redenen om te verwachten dat de veiligheidsbeleving in negatieve zin verandert. Zij krijgen te maken met dreigende situaties, waardoor zij zich juist onveiliger kunnen gaan voelen.
De veiligheidsbeleving kan ook veranderen doordat participerende bewoners meer contacten onderhouden met medebewoners en veiligheidspartners. Informele contacten met medebewoners – bezoeken, praatjes, wederzijdse steun – kunnen het negatieve effect van overlast op onveiligheidsbeleving dempen.

3. Het onderzoek

De analyse voor dit artikel is gebaseerd op interviews met 21 bewoners die participeren in vijf buurtwachten in drie buurten in Den Haag: Duindorp, Transvaalkwartier en de Schilderswijk. De Schilderswijk en Transvaalkwartier zijn aandachtswijken. Zij kampen met
relatief hardnekkige problemen op het gebied van (jeugd)criminaliteit en overlast. Duindorp is een veiligere en relatief probleemloze buurt.

4. Conclusie

Het onderzoek laat zien dat participatie in buurtveiligheidsprojecten niet vanzelfsprekend positief bijdraagt aan de veiligheidbeleving van participanten.


Een verwijzing naar mijn PowerPoint over mijn basisartikel:
Ppt Veiliger door buurtwacht?